خبرگزاری ایکنا: نخستین نشست خبری شانزدهمین دوره جایزه ادبی کتاب سال دفاع مقدس، امروز، 17 آذرماه با حضور گلعلی بابایی، رئیس سازمان هنری و ادبیات دفاع مقدس بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس، جواد محقق، دبیر علمی این جایزه و نصرتالله صمدزاده، رئیس کتابخانه تخصصی جنگ حوزه هنری برگزار شد.
صمدزاده در این نشست عنوان کرد: 14 سال است که کتابخانه تخصصی دفاع مقدس راه افتاده است و فعالیت مرسوم خود را همچون گردآوری و انتشار این آثار دنبال میکند.
وی با اشاره به این که این کتابخانه از ابتدای تأسیس، جایگاه خاصی را برای فعالیت فرهنگی مطالعاتی و پژوهشی دفاع مقدس قائل بوده است، ادامه داد: در این راستا تلاش کردیم تا ساز و کار لازم برای آثار این حوزه را فراهم کنیم.
صمدزاده همچنین گفت: پیوسته در حال رصد فعالیتهای ملی در حوزه نشر دفاع مقدس هستیم که یکی از آنها جوایزی است که در حوزه کتاب و نشر دفاع مقدس برگزار میشوند و حساسیت زیادی در این باره دارند.
وی بر لزوم انتخاب و معرفی آثار مناسب در سطح کشور تأکید کرد و افزود: در این راستا با مسئولان برگزارکننده جایزه کتاب سال دفاع مقدس به اشکال مختلف و در ارائه فهرست آثار و گردآوری آنها همکاری داشتیم.
صمدزاده با اشاره به جوایز ادبی کتاب سال دفاع مقدس، حبیب غنیپور و ... عنوان کرد: از ابتدای سال جاری با بنیاد حفظ آثار و سازمان هنری و ادبیات دفاع مقدس همکاری کردیم که البته به نفع فرهنگ دفاع مقدس در کشورمان تمام شد.
وی ادامه داد: این جایزه پس از سه سال به تعویق افتادن، دوباره برگزار میشود و بار سنگین گردآوری و شناسایی آثار در این دوره بیشتر از دورههای دیگر بود. در این راستا با توجه به اینکه همیشه تلاش میکردیم در کتابخانه به روز باشیم، ولی به دلیل مشکلاتی که وجود داشت، در گردآوری منابع با مشکل روبرو بودیم و مشکلات جامعیت داشت، ولی مانعیت نداشت.
آثاری که یافت نمیشدند
رئیس کتابخانه جنگ اظهار کرد: برگزاری این دوره از جایزه سبب شد که نقصان کتابخانه را رفع کنیم و تقابل کاملی ایجاد کنیم که آثار گردآوری نشده را جمعآوری کنیم. این اقدام بر اساس تفاهمنامهای که امسال با بنیاد حفظ آثار امضا شد انجام شده است.
وی به هشت بند این تفاهمنامه اشاره کرد و گفت: کتابخانه از منظر کارشناسی، مشاوره، شناسایی آثار، مدیریت بدنه نشر، تشکیل جلسات داوری، گروهبندی و تفکیک آثار و ...فعالیتهایی را انجام داد.
صمدزاده به این موضوع اشاره کرد که گاه آثار در برخی گروههای داوری به اشتباه جای میگرفتند یا جا میافتادند. در رویکرد امسال تلاش شد تا اشکال پیشآمده برطرف شود. از این رو تفکیک آثار جدید با توجه به حجم آنها کاری دشوار بود.
وی از ساختار علمی تخصصی استفاده شده برای گروهبندی آثار یاد کرد و افزود: انتشار کارنامه نشر سه سال گذشته از دیگر کارهایی است که در راستای این جایزه ادبی انجام شد.
صمدزاده اظهار کرد: تمام آثاری که طی سه سال گذشته منتشر شدهاند در این کارنامه نشر معرفی شدهاند. همچنین قرار است وبسایت کتاب سال از هفته بعد بارگذاری و راهاندازی شود تا اطلاعات را منتشر کند.
وی ادامه داد: عنوان این سایت «نشرآورد» است که در عنوان، چهار ایهام دارد که از آن جمله، آوردگاه نشر، نشر آثار آوردگاهی و ... است. از سویی «آورد» به زبان لاتین به معنی جایزه است. این سایت در ارتباط با ناشران خواهد بود و آثار را شناسایی و گردآوری میکند.
صمدزاده بیان کرد: از 2563 اثری که در این جایزه شرکت داده شده است، تعدادی موجود نبودند که بالغ بر 800 اثر میشدند. این آثار شناسایی شده بودند، ولی قابل یافتن نبودند. بر این اساس از چهار ماه گذشته با ناشران از طریق پیامک و ارتباط تلفنی مرتبط شدیم تا آثار را بیابیم.
وی در ادامه سخنانش اظهار کرد: این آثار قابل تهیه و یافتن نبودند که بعد از بررسی متوجه شدیم که بخشی از این آثار، به دلیل پخش ضعیف دور از دسترس هستند. از سویی حدود 300 اثر در بانک اطلاعات مرجع کتابخانه ملی به عنوان آثار منتشر شده به ثبت رسیده بودند که قابل یافتن نبودند.
صمدزاده با اشاره به پیگیری این مسئله از ناشران، افزود: این رویکرد سبب ایجاد اغلاط بسیاری در بانک اطلاعات کتابخانه ملی شد؛ به طوری حدود 300 اثر به ظاهر منتشر شده از سال 90 ـ 92، اصلاً منتشر نشده بودند.
وی در توضیح بیشتر گفت: این آثار حتی فیپا نیز گرفته بودند، ولی ناشر کتاب را منتشر نکرده بود و متأسفانه این کاستی به حوزه بانک اطلاعات جامع کتابخانه ملی نیز راه یافته است و قطعاً در بازه زمانی گستردهتر، این میزان فراتر از این شمار میرود.
جدیدترین رویکردهای جایزه کتاب سال دفاع مقدس
* داوری در دو رشته از 15 گروه اصلی جایزه کتاب سال دفاع مقدس هنوز به پایان نرسیده است که ممکن است این رقم سبب شود که 223 اثر نهایی دچار کمی تغییر شوند.
* آثار منتشر شده در سال 90، 951 اثر، در سال 91، 836 اثر و در سال 92، 776 اثر بوده است که این میزان نشان میدهد که شمار آثار منتشر شده در حوزه دفاع مقدس در سه سال اخیر روندی نزولی را طی کردهاند.
* بخش مستندنگاریها جزء پرشمارترین آثار این دوره جایزه کتاب سال دفاع مقدس بود.
* بخش کتابهای موضوع درگیری با ضد انقلاب در مناطق جنگی، از موارد مورد مناقشه بود که آیا در جایزه گنجانده شود یا خیر، که امسال این بخش به بخش جنبی جایزه افزوده شده است.
* تفکیک دقیق و مشاهده موارد و حوزههای مغفول مانده از رویکردهای این دوره جایزه کتاب سال دفاع مقدس بود.
ارزیابی 2563 اثر در جایزه کتاب سال دفاع مقدس
جواد محقق نیز با اشاره به رویکردهای دیگری که قرار است در این حوزه اتفاق بیفتد، ادامه داد: قرار شد از میزان 2563 اثری که به دبیرخانه این جایزه رسیده است، 10 درصد به دور نهایی داوری راه یابد و باقی آثار در بررسی اولیه از دور داوری خارج شوند.
به گفته وی، نامزدهایی که اکنون به دور نهایی داوری رسیدهاند، 223 اثر هستند و تعداد داوران 45 نفر بوده که طی 40 جلسه داوری از اواسط مردادماه تاکنون، آثار را داوری کردهاند.
محقق اظهار کرد: بخش اصلی این جایزه شامل پنج بخش و 15 گروه داوری و دو گروه وابسته است. 450 اثر در بخش ادبیات و هنر، 1440 اثر در بخش مستندنگاریها، 314 اثر در بخش نقد و پژوهش، 268 اثر در حوزه کودک و نوجوان و 126 اثر در بخش گروههای وابسته مورد داوری قرار گرفتند.
وی ادامه داد: در گروه ادبیات داستانی بخش نخست جایزه، 100 رمان و 94 داستان کوتاه مورد ارزیابی قرار گرفتند و 21 نامزد از این میان مشخص شده است. در حوزه شعر و نثر ادبی نیز 137 سروده و 26 نثر ادبی ارائه شده است که 15 نامزد از میان آنها انتخاب شد.
دبیر این جایزه در بخش دیگری از سخنانش گفت: در حوزه ادبیات نمایشی و بخش نمایشنامه، 32 اثر و در بخش فیلمنامه، 20 اثر ارزیابی شدند که 12 نامزد از آن میان انتخاب شدند. در مجموعه هنری نیز 7 تصویر هنرهای تجسمی و 34 عکس مورد داوری قرار گرفتند که 12 اثر به عنوان نامزد معرفی شدند.
محقق به بخش مستندنگاریها اشاره کرد و ادامه داد: در حوزه خاطره به ترتیب 80 اثر در خاطره خودنوشت، 92 اثر در حوزه خاطره شفاهی، 13 اثر در خاطره روزنوشت، 89 اثر در خاطره اسارت و 119 اثر در مجموعه خاطره مورد ارزیابی قرار گرفتند و 40 اثر به عنوان نامزد این گروه مشخص شدند.
وی از زیرگروه زندگینامه بخش مستندنگاری یاد کرد و گفت: 390 اثر در بخش زندگینامه مستند، 147 اثر در بخش زندگینامه داستانی، 411 اثر در حوزه زندگینامه ارزیابی شدند که 47 اثر از میان آنها به عنوان نامزد معرفی شدند.
محقق همچنین از ارزیابی 6 سفرنامه در بخش گزارش و سفرنامه و 6 نامه و 87 وصیتنامه در بخش نامه و وصیتنامه یاد کرد که در نخستین گروه، 6 اثر و در دومین گروه 9 اثر به عنوان نامزد مشخص شدهاند.
وی با اشاره به بخش نقد و پژوهش اظهار کرد: در این بخش، 35 اثر در حوزه نقد و پژوهش ادبی، 13 اثر در حوزه نقد و پژوهش هنری، 114 اثر در حوزه نقد و پژوهش فرهنگی با موضوعات اجتماعی، دینی، حقوقی، اقتصادی، پرورشی، روانشناختی و ... و در حوزه نقد و پژوهش تاریخی نیز 152 اثر با موضوع تاریخ عمومی، تاریخ سیاسی، تاریخ نظامی، تاریخ محلی، گزارش نبرد و ... بررسی شدهاند.
محقق همچنین به بخش کودک و نوجوان اشاره کرد و یادآور شد: داستان کودک و نوجوان، شعر کودک و نوجوان و مستندنگاری کودک و نوجوان از زیرگروههای این بخش هستند که در داستان کودک، 51 اثر، در داستان نوجوان 28 اثر، در شعر، 74 اثر و در زندگینامه 112 و خاطره، 3 اثر ارزیابی شدند. در اولین زیرگروه 11 نامزد، در دومین گروه، 9 نامزد و در سومین گروه، 9 نامزد معرفی شدهاند.
دبیر این دوره جایزه کتاب سال دفاع مقدس همچنین اظهار کرد: گردآوریهای ادبی و مرجعنگاریها از گروههای وابسته هستند. در نخستین گروه این بخش، 6 ویژهنام، 8 جنگ ادبی، 58 مجموعه شعر، 6 مجموعه داستان و 3 نثر ادبی مورد ارزیابی قرار گرفتند.
احتمال حضور رئیسجمهور در اختتامیه
گلعلی بابایی نیز با تأکید بر اینکه تلاش داریم تا این دوره را با حضور حجتالاسلام والمسلمین روحانی برگزار کنیم، ادامه داد: همه کتابهای منتشرشده در سالهای 90 ـ 92 را مورد ارزیابی قرار دادیم و سعی کردیم اثری از قلم نیفتد.
وی به تدبیر اندیشیده شده در این دوره از جایزه اشاره کرد و گفت: با تفاهمنامه امضاشده میان بنیاد حفظ آثار و حوزه هنری، به جای خریداری همه کتابهایی که با موضوع دفاع مقدس تاکنون منتشر شدهاند، از کتابخانه تخصصی جنگ حوزه هنری کمک گرفتیم و آثار را از این طریق گردآوری کردیم.
بابایی ادامه داد: بر این اساس، گروههای داوری این جایزه در حوزه هنری مستقر شدند و همه آثار مختلف با موضوع دفاع مقدس را مورد بررسی قرار دادند. این اقدام از آن رو حائز اهمیت بود که همه آثار دفاع مقدس قابل دسترس بودند و در اسرع وقت در دسترس داوران قرار گرفتند.
رئیس سازمان هنری و ادبیات دفاع مقدس افزود: بالغ بر 2500 اثر مورد بررسی اولیه قرار گرفتند. در این راستا همه دسترسی را آسان کردیم و هم در خریداری آثار صرفهجویی به عمل آمد و داوران با خیال آسوده به ارزیابی همه آثار، بیکم و کاست پرداختند.
بابایی درباره اهداف این جشنواره گفت: آثار دفاع مقدس طی سالهای اخیر در حوزه ادبیات کشورمان جای پایی برای خود باز کرده است و پرتیراژترین آثار کشور را میتوان برخی از آثار دفاع مقدس برشمرد که در سالهای اخیر رشد قابل توجهی نشان دادهاند.
وی با اشاره به این مطلب تصریح کرد: بنابر این روند که کتابهای دفاع مقدس طی کردهاند، جای داشت که جایزهای برای آن تدارک دیده شود که در شأن آن باشد و با فرهنگ مردم نیز همنوا باشد و بتواند دوره پرافتخار و پرتنشی را به نسل آینده انتقال دهد.
بابایی افزود: شناسایی، گردآوری و بررسی آثار دفاع مقدس، معرفی آثار نمونه جنگ، تقدیر و تجلیل از نویسندگان، مولفان و مترجمانی که همراه رزمندگان به خلق آثار پرداختهاند، شناسایی و شناساندن آثار ارزشمند دفاع مقدس به عنوان میراث فرهنگی، برانگیختن توجه و اهتمام مسئولان برای سرمایهگذاری مادی و معنوی و تقویت کتابخانهها و تکمیل مخازن آثار دفاع مقدس کتابخانهها از جمله اهداف این جایزه است.
درباره نشرآورد
سامانه نشرآورد ـ nashraward ـ پایگاه اطلاعرسانی جایزه کتاب سال دفاع مقدس است و به تناسب نامی که دارد، بناست:
ـ ـ گزارشی از نشر کتابهای آوردگاهی ـ دفاع مقدس ـ را ارائه دهد.
ـ ـ آورده نشر ملی را در این حوزه موضوعی منعکس کند.
ـ ـ زمینه رقابت و آورد ناشران و پدید آورندگان آثار را فراهم سازد.
ـ ـ نتیجه داوری و جایزه ـ award ـ اختصاص یافته به آثار برگزیده را گزارش نماید.